Bir hafta önce devrimci dalgaların Şeyh Hasina'yı süpürüp götürmesinden bu yana, öğrencilerin başını çektiği kitleler harekete geçmeye devam ediyor. Komiteler ülke genelinde - özellikle ama sadece öğrenciler arasında değil - genişliyor. Pek çok yerde devletin işlevlerini yerinden ettiler. Egemen sınıf havada asılı kalmış durumda. Bir tür ikili iktidar var. Ancak devrim şimdi yeni tehlikelerle karşı karşıya - sadece devrik Awami Ligi'nin devam eden komploları değil, aynı zamanda gidişatın yönü konusunda kafa karışıklığı.
Geçtiğimiz Pazartesi günü Hasina'nın rejiminin tepesindeki kişiler tarafından istifaya zorlandığı açıktı. Son dakikaya kadar gitmeyi reddetti. Onu istifaya zorlayan ordu generallerinin baskısıydı. Egemen sınıf, iktidarlarını sadece baskı kullanarak sürdüremeyeceklerini açıkça görebiliyordu. Geri adım atmak ve kukla liderlerini feda etmek zorunda kaldılar.
Hasina'nın gitmesiyle birlikte kitleler sokaklarda kalarak parlamentonun feshedilmesini talep etti ve öyle de oldu. Ordu müzakere masasına oturmaya zorlandı.
Öğrenci koordinatörleri, geçiş hükümetinin oluşumunu müzakere etmek üzere Salı günü ordunun yüksek komuta kademesi tarafından Bangabhaban'a (başkanlık sarayı) davet edildi. Ve gece yarısından kısa bir süre sonra bir anlaşmayla ortaya çıktılar. Başta gelen öğrenci koordinatörleri Dr. Muhammed Yunus liderliğindeki yeni bir 'geçici hükümete' destek vermeyi kabul ettiler.
Açık olalım: bu vahim bir hataydı - bu hükümete kesinlikle güvenmediğimizi açıkça ve derhal ilan ediyoruz!
Öğrenciler muazzam bir cesaret gösterdiler ancak liderler arasında devrimin nasıl pekiştirileceği konusunda netlik eksikliği var. Öğrenciler '1 maddelik programlarını' başardılar: yani Hasina'nın gitmesi gerektiğini. Ama bundan sonra ne olacak?
Hasina rejiminin çökmesi, polis baskısının sona ermesi, bu önemli demokratik zaferler sokaklarda kazanıldı. Dr. Yunus bu konuda hiçbir rol oynamadı. Bu hükümet, Hasina'nın fraksiyonu hariç, egemen sınıftan gelen kişilerden oluşan gerici bir hükümettir.
Ancak öğrenciler ve emekçi kitlelerle hiçbir ortak çıkarı yoktur. 'Düzen' için, devrimci hareketliliğin sona ermesi için, gözden düşmüş kapitalist devletin 'meşruiyetini' yeniden tesis etmeye çalışmak ve böylece Bangladeş'e hakim olan vurguncuların kitleleri sömürmeye devam etmesinin koşullarını yeniden tesis etmek için çabalayacaklardır.
Geçirdikleri liberal, demokratik reformlar ne olursa olsun, sokaklardaki kitlelerin baskısından kaynaklanacak ve onların 'akıllıca' pazarlıklarını değil, ordunun kendisini devrimci kitlelerin baskısı altında hissettiği gerçeğini yansıtacaktır.
Ancak bu teknokratlar ve kapitalistler hükümetinin kitlelerin hareketi için yer olmadığı açıktır. Birkaç yeni yüzle ve cilayla da olsa, iktidarı bir kez daha eski kapitalist devletin elinde konsolide etmeye çalışacaklarını şimdiden açıkça ortaya koydular. Ancak onların arkasında generaller, yargıçlar ve polis şefleri karşı-devrimci bir darbe indirmek için daha iyi bir fırsata hazırlanmak için zamanlarını kollayacaklar.
Devrim henüz tamamlanmamıştır. Ya ileri gidecek ya da geri çekilecektir. Sadece eski kapitalist devleti tamamen parçalayarak ilerleyebilir! Devrim ancak komiteleri genişleterek, işçileri çekerek, bu komiteleri ulusal ölçekte birbirine bağlayarak ve eski devleti tasfiye etmek için iktidarı kendi ellerine alarak tamamlanabilir. Bunun başka bir yolu yoktur.
Dr. Yunus'un hükümetine güven olmaz!
Generaller geçen hafta devrimci kitlelerin nefesini enselerinde hissederken pazarlık yapacak durumda olmasalar da, Dr. Yunus yine de birlikte çalışabilecekleri bir adam.
Dr Yunus’un referansları bunu açıkça ortaya koyuyor. Kim o? Yoksullar için mikro krediler üzerine yaptığı çalışmalar nedeniyle 'hayırsever' olarak şüpheli bir üne sahip. Bir zamanlar kutlandıkları gibi kitleleri yoksulluktan kurtarmak şöyle dursun, bu 'mikro krediler' borçlanma ve intiharlarla eşanlamlı hale geldi. Belki de daha önemlisi, Dr. Yunus'un Hasina tarafından siyasi bir muhalif olarak zulme uğramış olması ve bunun da kendisine, özellikle orta sınıf bir tabaka arasında belli bir siyasi itibar kazandırmış olmasıdır.
Ama gerçeği söylemek zorundayız: bu adam bir bankacı. Batı emperyalizmi tarafından yıllarca el üstünde tutuldu ve bu nedenle Nobel Ödülü ile ödüllendirildi. Son 16 yıldır iktidarda olan aynı egemen sınıfın bir parçasıdır, sadece iktidardan dışlanmış bir fraksiyonun üyesidir. Hindistan rejiminden ziyade ABD emperyalizmine daha yakın olmasına rağmen kapitalist sistemin bir savunucusudur. Batılı emperyalistler hükümetin başına bu ismin seçilmesinden çok memnun!
Bu hükümetin kapitalist düzenden geldiğine dair daha fazla kanıt için onun kabinesine bakmamıza gerek yok. Kabinede iki bankacı (Dr. Yunus'un kendisi de dahil olmak üzere üç bankacı), eski bir başsavcı ve eski bir başsavcı yardımcısı, eski bir dışişleri bakanının yanı sıra yöneticiler, CEO'lar, yüksek mahkeme avukatları, eski büyükelçiler, yüksek komiserler vs. bulunuyor. Hepsi de kapitalist sınıftan geliyor ve hepsi de çeşitli kapitalist hükümetlere - Awami League'inkilere değilse bile BNP'ninkilere - hizmet etmişler.
Bu kapitalist bakanların yanı sıra, hareketten gelen sadece iki öğrenci koordinatörümüz var: Nahid Islam ve Asif Mahmud. Onlara son derece önemsiz bakanlık görevleri verildi. Bu kapitalist hükümetteki rehineler olarak rolleri, açıkça ona hak etmediği bir meşruiyet cilası vermektir.
Daha Perşembe günü göreve başlayan bu hükümetin ilk adımları, daha şimdiden gideceği yönü göstermektedir. Kitlelerin talep ettiği gibi eski rejimin katillerini adalet önüne çıkarmak bir yana, yeni İçişleri Danışmanı emekli Tuğgeneral M Sakhawat Hossain, Awami League'e zeytin dalı uzattı.
Partinin yasaklanmayacağını, yeni seçimlere katılabileceğini garanti etti, hatta partiyi övdü ("Awami League bizim gururumuzdur") ve Şeyh Hasina'nın ülkeye özgürce dönmesine izin vereceğini ima etti.
Bu ‘uzlaşma’ hükümetinden de aynısından daha fazlasını bekleyebiliriz.
Bu arada aynı Tuğgeneral, devrim sırasında kitlelerin kendilerini savunmak için ele geçirdikleri tüm ruhsatsız ateşli silahları ele geçirmeyi birinci öncelik haline getirdi. Yani, nefret edilen polisin Bangladeş'te bir kez daha şiddet tekeline sahip olmasını sağlamaya çalışıyor.
Bu hükümetin bir sonraki hamlesine ilişkin bir tahminde bulunacağız. Şu anda herkes (polis şefleri dahil!) öğrencileri överken, devletin otoritesini yeniden tesis etmenin bir sonraki adımı öğrencileri komitelerini dağıtıp evlerine dönmeye ikna etmek olmalıdır. Ne de olsa devrimi kazandınız, işiniz bitti diyeceklerdir.
Bu hükümetin siren şarkılarına karşı uyarıyoruz: niyetleri devrimi etkisiz hale getirmektir! Eğer bu uyarıya şimdi inanmıyorsanız, bu sözleri hatırlamanızı rica ediyoruz. Onlara güvenmeyin! Devrimci kitleler kendilerine ve yalnızca kendilerine güvenmelidir!
Eylem komiteleri yol gösteriyor!
Şu anda Bangladeş'te ikili iktidar gibi bir durum söz konusu. Hasina'nın düşüşünden bu yana, Awami Birliği'nin seçilmiş yetkilileriyle dolup taşan kapitalist devlet fiilen havada asılı kaldı.
Hasina'nın düşüşünden bu yana nefret edilen polis ülke genelinde greve gitti ve ancak iki gün önce işinin başına döndü. Bunun nedenini anlamak zor değil.
Resmi rakamlara göre, ayaklanma sırasında çoğunluğu polis tarafından olmak üzere 450'den fazla kişi öldürüldü. Katliama karşı mücadele eden kitleler ülkedeki 600 polis karakolundan 450'sini ateşe verdi. Polis şimdi devrimci kitlelerin misillemesinden korkuyor.
Sadece ordunun koruması altında ve geçici hükümetin coşkulu güvenceleriyle bazı polis karakolları yeniden açılmaya cesaret etti. Bu, Dr. Yunus hükümetinin kapitalist devletin şiddet tekelini korumak ve meşruiyetini yeniden tesis etmek için 'normalliği' yeniden tesis etme girişiminde attığı bir başka önemli adımdır.
Ancak ortaya çıkan ve birçok alanda devletin işlevlerini yerinden eden bir başka güç daha var: öğrenci ve devrimci kitlelerin komiteleri.
Awami Ligi ve karşı devrim, Hasina'nın ayrılmasından sonra ülkenin kaosa sürüklenmesini isterdi. Gerçekten de, ülkeyi bu yöne itmeye çalıştılar. Bunun yerine komiteler ülkenin pek çok yerinde polisin görevlerini devraldı, hızla düzeni sağladı ve trafiği yönlendirdi.
Diğerleri sokakları temizlemeye başladı. Devlet mallarını eski yetkililerin yağmasından korumak için komiteler kuruldu; komite üyeleri hastaneleri ziyaret ederek işleyişlerine yardımcı oldu ve yolsuzluğun kökünü kazıdı.
Öğrenci komiteleri, devlet yolsuzluğunu bildirmek için bir sistem bile kurdular ve bu tür vakaların altı saat içinde ele alınacağını iddia ettiler - yani yolsuzluğun ana kaynakları arasında yer alan eski mahkemeler ve polis tarafından değil, öğrenciler tarafından ele alındı!
Bu geçici oluşumlar, eski egemen elitin panik yaratma çabalarını da içeren karşı-devrimci manevralarının birçoğunu kontrol altına almıştır.
Hasina'nın düşüşünden hemen sonra, kapitalist medya, eski yetkililer - ve bunların arkasında Hint gizli servislerinin uğursuz entrikaları - toplumsal şiddet tehdidi korkusunu körüklemeye çalıştılar.
Bu söylentilerin çoğu aslında çarpıtmalara ya da düpedüz uydurmalara dayanmaktadır. Örneğin devrimci ayaklanmanın merkezindeki Sylhet kentinde, Hindu Budist Hıristiyan Birlik Konseyi'nin bir üyesi, geçen hafta evleri saldırıya uğrayan tüm Hinduların aslında Awami Ligi liderleri olduğunu doğruladı! Tamamen siyasi olan bu şiddetin 'komünal' hiçbir yanı yoktu, ancak bu durum eski egemen elitin bu tür iddiaları yaymasını engellemedi.
Bununla birlikte, kitleler bu söylentilerin ortasında yeniden ayağa kalkmıştır. Ülke genelinde toplumsal şiddete karşı savunma komiteleri kurularak karşı devrimci unsurların dini nefreti körüklemesi engellendi. Kıpti Hıristiyanların Kahire'nin Tahrir Meydanı'nda namaz kılan Müslümanları koruduğu Arap Baharı'nı anımsatan güçlü sahnelerde, geçtiğimiz hafta medreselerden (İslami okullar) öğrencilerin Hindu tapınaklarını korumak için nöbet tuttuğu görüldü.
Belki de en önemlisi, siyasi kaosun ortasında kitlelerin zararına spekülasyon yaparak fiyatları yükselten vurgunculara karşı harekete geçmek üzere daha geniş komiteler ('öğrenci-halk komiteleri' olarak adlandırılan) oluşturuldu.
İlerlemenin yolu budur! Komiteler devrimin tek güvencesidir. Bugün Bangladeş'te iki güç yan yana duruyor. Bir yanda, başında Dr. Yunus'un bulunduğu eski kapitalist devlet. Diğer yanda ise alternatif, devrimci bir iktidarın embriyosunu temsil eden komiteler. Böyle bir durum sonsuza kadar var olamaz.
Ya kapitalist sınıf zafer kazanarak devletin üstünlüğünü yeniden tesis edecek ya da komiteler iktidarı ele geçirerek bu süreçte eski devleti parçalayacaklardır. Ancak böylesine güçlü bir aygıtı parçalamak için komiteler, toplumdaki tek tutarlı devrimci sınıf olan işçi sınıfının tamamını kapsayacak şekilde genişletilmelidir. Bunun da ötesinde, tam demokrasi ve delegelerin geri çağrılabilirliği temelinde ulusal düzeyde birleştirilmelidirler. Dahası, tam demokrasi ve delegelerin geri çağrılabilirliği temelinde ulusal düzeyde bağlantı kurulmalıdır.
İlk adım şu olmalıdır: ulusal bir öğrenci ve halk komiteleri kongresi çağrısı!
Öğrencilerin en devrimci kanadı bu amaçla örgütlenmelidir. Bu da devrimin tamamlanması için bir program etrafında bir parti, devrimci bir komünist parti örgütlemek anlamına gelir.
Devrimci bir parti inşa edin! Devrimci Komünist Enternasyonal'in çabası budur ve devrimci öğrenci gençliği bu görevde bize katılmaya çağırıyoruz.
Demokrasi ve komünizm
Komiteler devrimci kitlelerin muazzam becerikliliğini zaten göstermiştir. Kitlelerin, eski bürokratik kapitalist devlet olmadan da toplumun işleyişini üstlenebileceklerini pratikte kanıtladılar. Devrimin kazanımlarını pekiştiren ve pratikte uygulayanlar yalnızca onlardır.
İşler şimdi nereye gidiyor? Her şey güçler dengesine bağlı. Ordu zamanını beklemek zorunda ve karşı devrimci tasarımlarını yakın zamanda hayata geçiremez. Sokaklardaki kitlelerin baskısı hala çok büyük. Cuma günü kitleler Merkez Bankası Başkanını istifaya zorladı. Cumartesi günü Yüksek Mahkeme önündeki kitlesel protestolar Baş Yargıç Obaidul Hasan'ı istifaya zorladı.
Dr. Yunus ve diğerlerinin tatlı sözlerine rağmen söyleyebileceğimiz tek şey, Hasina'nın düşüşünün devrimci kitleler ile eski düşmanları arasında bir 'uzlaşma' dönemi getirmeyeceğidir. Bangladeş kapitalist demokrasinin uzun ve istikrarlı bir evresine girmek üzere değildir. Aksine, devrimde yeni bir sayfa açılacaktır.
Geçtiğimiz Pazartesi günü kazanılan zaferin öncülüğünü öğrenciler yaptı, bu doğru, ancak diğer gruplar ve sınıflar da harekete geçti ve bu kritik di. Aslında, milyonlar halinde Dakka'ya akın eden ve hazır giyim bölgelerinde kitlesel olarak greve giden işçi kitlelerinin kitlesel müdahalesi olmasaydı zafer imkansız olurdu.
Bu gerçeği vurgulamalıyız: işçi sınıfının müdahalesi devrimin ilk zaferleri için belirleyici oldu.
Emekçi kitleler arasında, pek çok şehit vermiş olan öğrenci hareketi muazzam bir otoriteye sahiptir. Ancak liderleri bu devasa yetkinin bir kısmını Dr. Yunus'un kabinesine verme hatasına düştüler. Ancak bu balayı dönemi uzun sürmeyecektir.
İşçi sınıfı için 'demokrasi' soyut bir şey değildir. Aksine, daha iyi ücretler ve koşullar, daha kısa çalışma saatleri ve onurlu bir yaşam kazanmak için bir araçtır. Milyonlarca işçi, sokaklarda kazandıkları yeni demokratik özgürlüklerini kullanarak taleplerini dile getirmeye ve kapitalizmin boyunlarına yüklediği dayanılmaz yükü kaldırmaya çalışacak.
Daha bu hafta Hemayetpur'da hazır giyim işçilerinin kitlesel protestolarına ve Gazipur'da hazır giyim işçilerinin yolları kapatmasına tanık olduk - her iki durumda da ödenmeyen ücretler nedeniyle.
Sınıf mücadelesi patlak verdikçe, yeni hükümet, felç durumunu aştığı ölçüde devletin kaldıraçlarını kullanarak bir taraf tutmaya zorlanacaktır: Ya kapitalist kan emicileri, hazır giyim patronlarını ve çok uluslu şirketleri destekleyeceklerdir ya da işçileri destekleyeceklerdir. Kimin tarafını tutacakları açıktır: Bu, kapitalist sınıfın kurduğu bir devlettir, ve başında kapitalist sınıfın hükümetidir.
Eğer Hasina rejimi acımasız ve diktatörce bir rejim idiyse -ki öyleydi- bu Hasina'nın şer karakterinden kaynaklanmıyordu. Bunun nedeni Bangladeş kapitalizminin emekçi kitlelerin aşırı sömürüsü temelleri üzerine oturmasıdır. Bu sistem altındaki toplumsal çelişkiler o kadar keskin ve uzlaşmazdır ki, kapitalist demokrasi rejiminin kaçınılmaz olarak istikrarsız olması gerekir.
Açılan fırtınalı dönemde, sermayenin temsilcileri, isyan halindeki kitlelere karşı sınıf egemenliklerini yeniden tesis etmeye çalışırken, 'demokrasi' hakkındaki sözlerine ihanet etmek zorunda kalacaklardır.
Şu soru sorulacaktır: bir kez daha dayanılmaz yük altına girip devrimin demokratik kazanımlarından vazgeçmek mi, yoksa yalnızca işçi sınıfının egemenliğine dayanacak gerçek demokrasiye doğru ilerlemek mi? Şu soru ortaya çıkacak: Bir kez daha boyunduruk altına girmek ve devrimin demokratik kazanımlarından vazgeçmek mi, yoksa yalnızca işçi sınıfının egemenliğine dayanabilecek gerçek demokrasiye doğru ilerlemek mi? Bangladeş'teki tüm samimi devrimci öğrencilere yönelttiğimiz mücadele budur: eğer demokrasi, gerçek demokrasi istiyorsanız, bu kapitalist sistem altında bunu kalıcı olarak kazanamazsınız.
Ancak sistemi yıkarak, eski devleti parçalayarak ve Hasina ve kliğinin haksız kazançlarına el koymakla başlayarak, ekonomik iktidar kollarını kapitalistlerin elinden alarak gerçek demokrasiyi yaratabiliriz. Bunun bir adı var: komünizm.
Bu nedenle diyoruz ki:
Komiteleri öğrencilerin, işçilerin ve genel olarak emekçi kitlelerin giderek daha geniş katmanlarını kapsayacak şekilde genişletin!
Ulusal bir devrimci komiteler kongresi için!
Tüm iktidar öğrenci ve işçi komitelerine!
İktidarın işçi sınıfına devredilmesi için ajitasyon yapacak devrimci bir parti inşa edin!
Eğer aynı fikirdeyseniz, Devrimci Komünist Enternasyonal'e katılın ve bu işi birlikte yapalım!